Uniwersytety z Krakowa i Poznania łączą siły. Powstanie linia eksperymentalna umożliwiająca badania nad wirusami

reklama

Uniwersytety z Krakowa i Poznania łączą siły we wspólnej sprawie. W budowanej hali jedynego w Polsce synchrotronu stanie linia eksperymentalna umożliwiająca badania nad wirusami, nośnikami leków i szczepionek oraz nanomateriałami.

Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach grantu inwestycyjnego „Budowa linii pomiarowej do badań z użyciem małokątowego rozpraszania promieniowania rentgenowskiego” podjęło decyzję o przyznaniu finansowana na budowę nowej linii badawczej w Narodowym Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS (NCPS SOLARIS), działającym ramach struktur Uniwersytetu Jagiellońskiego. Będzie to pierwsza w Polsce i Europie Środowo-Wschodniej linia dedykowana badaniom cząsteczek biologicznych, polimerów i ich kompozytów, wirusów, nośników leków i nanomateriałów. Jej powstanie możliwe będzie dzięki współdziałaniu naukowców z dwóch wiodących polskich środowisk akademickich – Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Rektorzy tych uczelni wyższych spotkali się 13 lipca w NCPS SOLARIS, aby omówić przestrzenie współpracy, plany rozwoju nowych technik eksperymentalnych i zapoznać się ze specyfiką współdzielonych ośrodków badawczych, takich jak SOLARIS.

Budowa nowej linii badawczej potrwa około 3 lata i składać się będzie z szeregu etapów: montażu urządzeń we front-endzie, konstrukcji optyki oraz instalacji stacji końcowej. Pierwsi naukowcy prowadzący swoje eksperymenty powinni pojawić się w NCPS SOLARIS już w drugiej połowie 2026 roku.

Centrum SOLARIS jest pierwszym w Polsce i dotychczas jedynym w Europie Środkowo-Wschodniej laboratorium oferującym możliwość wykonywania badań z użyciem promieniowania synchrotronowego. Podstawowym celem działania ośrodka jest projektowanie, tworzenie i udostępnianie infrastruktury badawczej krajowemu i zagranicznemu środowisku naukowemu. Instrumentarium Centrum służy badaniom podstawowym i materiałowym m.in. w obszarach katalizy, inżynierii biomedycznej, nanomateriałów, farmakologii, geologii czy archeologii. Pozyskane wyniki leżą u podstaw nowych odkryć w wielu dziedzinach.

Eksperymenty prowadzone na synchrotronach dały początek żarówkom LED oraz ekranom nowoczesnych telewizorów i smartfonów. Zdobyta wiedza jest wykorzystywana przy projektowaniu wydajniejszych urządzeń elektronicznych, np. procesorów komputerowych i pojemnych nośników danych. Również materiały wykorzystywane do produkcji ogniw słonecznych od lat są przedmiotem eksperymentów w ośrodkach takich jak SOLARIS. Dzięki nim możliwe jest zwiększenie efektywności przetwarzania energii słonecznej w elektryczną. Natomiast badania budowy białek i cząsteczek biologicznych, realizowane przy użyciu dostępnych w NCPS technik kriomikroskopii elektronowej, pomagają opracować nowe leki i lepiej poznawać skomplikowane procesy życiowe.

reklama