Jak ma wyglądać krakowski park etnograficzny? [wizualizacje]

Dzisiaj, 5 listopada, odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Konsultacyjnej ds. Parku Edukacyjnego „Branice”. Ze względu na pandemię Rada obradowała za pośrednictwem Internetu. Jej członkowie rozmawiali o zaprezentowanej koncepcji urbanistyczno-architektonicznej. Pracownicy i Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A. przedstawili też pozostałe dotychczasowe działania podjęte w celu realizacji Parku Edukacyjnego, którego centralny element stanowić będzie skansen. Chodzi między innymi o wyniki wstępnej inwentaryzacji obiektów architektury drewnianej z terenu Krakowa i okolicznych gmin.

Celem działania Rady jest wsparcie KNHP, operatora Parku Edukacyjnego „Branice”, w realizacji projektu skansenu poprzez konsultację działań związanych z jego rozwojem przy wykorzystaniu wiedzy eksperckiej.

Zioła, zboża i drzewa-opiekunowie. Zieleń w skansenie. 

Koncepcja projektowa bazowała na materiałach strategicznych dla tego obszaru, w tym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz na rysie historycznym i funkcjonalnym podkrakowskiej wsi. Dlatego też domy przy trakcie okólnym od strony południowej przypominać będą zabudowę w układzie wsi „rzędówka”, natomiast kompozycja północnej strony terenu opracowania nawiązuje do układu rozproszonego zabudowy (przypominającego układ wsi „samotniczej”). Oba rozwiązania usytuowane zostały na zewnątrz traktu okólnego tworząc wydłużony, nieco od północnej strony nieregularny zielony plac na którym organizowane będą różnego rodzaju przedsięwzięcia. Na tym placu zaplanowano również rekonstrukcję drewnianego kościoła lub kaplicy. Na wschodnim krańcu „wsi”, na skrzyżowaniu południowego i północnego traktu okólnego znajdzie się karczma.

Ideą projektu jest także odwzorowanie charakterystycznej zieleni wiejskiej, z jednoczesnym uwzględnieniem edukacyjnych i ekologicznych aspektów projektowanego parku. Koncepcja ma na celu – w możliwie jak największym stopniu – przybliżenie użytkownikom krajobrazu kulturowego wsi końca XIX i początku XX wieku. W procesie projektowym nieocenione okazały się materiały etnograficzne dotyczące najchętniej stosowanych roślin zarówno w najbliższym otoczeniu zagrody, jak i roślin uprawianych na polach. 

– Koncepcja wykorzystuje przede wszystkim tradycyjną zieleń pojawiającą się w przydomowych ogródkach, warzywnikach, zielnikach, sadach, a także drzewa, krzewy i rośliny zielne dziko rosnące na podwórkach, łąkach czy przy drogach. Dawne ogrody wiejskie łączyły piękno z użytecznością, a ich elementy często posiadały znaczenie symboliczne, dlatego w koncepcji projektowej zaproponowano rośliny pojawiające się w wielu wzmiankach dotyczących lecznictwa, wierzeń, obrzędów oraz zwyczajów ludowych. Stąd właśnie m.in. obecność drzew-opiekunów przy każdym domu – wskazuje dr Artur Paszko, prezes zarządu KNHP.

Kiedy w skansenie mogą pojawić się pierwsi goście? 

Główne wejście do Parku Edukacyjnego „Branice” znajdzie się w nowoczesnym budynku wystawowym. Projekt zakłada nawiązanie do okolicznych zabudowań poprzez kształt połączonych chat wykonany jednak już w nowoczesnym stylu. Odwiedzający będą mogli skorzystać tam z szatni, sklepiku z pamiątkami i wydawnictwami o polskiej wsi, dwóch sal konferencyjnych, części wystawowej i toalet. Dodatkowo będą tam też pomieszczenia magazynowe, techniczne oraz administracyjne. Całość kompleksu Parku uzupełni parking na prawie 50 samochodów, stacja ładowania samochodów elektrycznych i odnawialne źródła energii w postaci pomp ciepła i paneli fotowoltaicznych.

Skansen będzie stanowić część powstającego Centrum Rekreacji i Wypoczynku „Przylasek Rusiecki” realizowanego w ramach projektu „Kraków – Nowa Huta Przyszłości”. Poza Parkiem Edukacyjnym w skład Centrum ma wejść także modernizowane właśnie kąpielisko przy zbiorniku nr 1, centrum geotermalne oraz tereny rekreacyjne pomiędzy nimi, które mają zostać uporządkowane. Koniec przebudowy kąpieliska zaplanowany jest na wiosnę przyszłego roku, Park Edukacyjny ma powstać najwcześniej za 3 lata, a w trzecim kwartale 2021 roku planowany jest odwiert sprawdzający występowanie gorących źródeł w tej okolicy.