To co fascynuje nas w egzotycznych krajach, to m.in. tamtejsza fauna i flora. Wiele dziko występujących gatunków zwierząt i roślin jest zagrożonych wyginięciem. Aby je chronić została sporządzona Konwencja Waszyngtońska (CITES), która reguluje handel zagrożonymi gatunkami poprzez kontrolę, monitoring i ograniczanie międzynarodowego obrotu nie tylko żywymi okazami, ale również produktami z nich pochodzącymi. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o CITES.
Przed przywozem pamiątek z egzotycznych roślin i zwierząt upewnij się, czy nie są one objęte przepisami dotyczącymi ochrony dzikiej fauny i flory poprzez ograniczanie handlu (CITES). Jeśli pamiątkę, którą planujesz kupić wytworzono z zagrożonych gatunków objętych tymi przepisami, nie znaczy to, że nie ma możliwości przywiezienia jej do kraju. Należy jednak upewnić się, że okaz został legalnie pozyskany i dopełnić wszelkich wymaganych procedur eksportowych i importowych.
Czego nie wolno przywozić?
Pamiętaj, że w świetle przepisów CITES nie ma znaczenia, czy przewóz dotyczy żywych zwierząt czy przedmiotów, produktów z nich wykonanych. A zatem jeśli na liście gatunków objętych tymi przepisami znajduje się np. pyton, to nie wolno Ci bez odpowiedniego zezwolenia przywieźć ani żywego zwierzęcia, ani też np. torebki czy paska wykonanego z jego skóry.
Na liście gatunków znajdują się m.in.:
| GATUNEK | TEGO NIE KUPUJ |
| ssaki: wszystkie naczelne (w tym kapucynki, tamaryny, marmozetty), kotowate (tygrysy, lwy, lamparty, pumy, serwale, rysie, żbiki i wszystkie inne poza kotem domowym), wilki, słonie, nosorożce, wydry | żywe małpki sprzedawane w celach hobbystycznych, skóry dzikich kotów, wilków, niedźwiedzi, wydr, słoni, niektórych zebr oraz przedmioty z nich wykonane (buty, dywaniki, kołnierze), wyroby z kości słoniowej, z rogów nosorożca, kłów morsa, pamiątki (wypchane zwierzęta lub ich fragmenty, przedmioty ze skóry, w tym przedmioty pamiątkarskie z dłoni małp, z nóg/włosia słonia), trofea, specyfiki medycyny azjatyckiej (mogą zawierać kości tygrysów, żółć niedźwiedzi, rogi nosorożca) |
| ptaki: np. gwarek, prawie wszystkie papugi, wszystkie ptaki drapieżne, sowy, kolibry | żywe i wypchane zwierzęta, jaja, trofea |
| gady: węże np. wszystkie z rodziny pytonów i dusicieli, wszystkie żółwie lądowe i morskie, wszystkie krokodyle, liczne legwany, gekony kameleony, inne jaszczurki | żywe zwierzęta, przedmioty skórzane (paski do zegarków, torebki, buty, kapelusze, kurtki), przedmioty pamiątkarskie ze spreparowanych węży, kobry w butelkach z egzotycznymi nalewkami, trofea |
| płazy: np. drzewołazy, aksolotl | żywe zwierzęta sprzedawane w celach hobbystycznych |
| ryby: np. wszystkie jesiotrokształtne, wszystkie koniki morskie | egzotyczne rybki akwariowe, kawior, leki i paraleki (w tym specyfiki medycyny azjatyckiej) wytworzone z koników morskich, zasuszone zwierzęta |
| pajęczaki: np.: ptaszniki, skorpion cesarski | żywe zwierzęta sprzedawane w celach hobbystycznych, spreparowane skorpiony sprzedawane jako pamiątki lub składniki egzotycznych nalewek |
| owady: np. niepylak apollo, pazie ptasioskrzydłe | spreparowane okazy (motyle, chrząszcze) sprzedawane w celach kolekcjonerskich, żywe zwierzęta |
| pierścienice: pijawka lekarska | żywe okazy dla celów paramedycznych, leki i paraleki wytworzone z pijawek |
| mięczaki (głównie małże i ślimaki): np. muszle skrzydelnika olbrzymiego i przydaczni | muszle do celów kolekcjonerskich |
| koralowce | skamieniałe fragmenty koralowców przewożone jako pamiątki, składniki biżuterii (nie dotyczy korali czerwonych i różowych), żywe koralowce i ukwiały do celów akwarystycznych |
| rośliny: niektóre agawy, niektóre cyprysy, prawie wszystkie kaktusy, wszystkie storczyki, wszystkie dzbaneczniki, szereg roślin drzewiastych z rodziny mahoniowatych, palisandry | egzotyczne rośliny ozdobne, meble i przedmioty z drewna (w szczególności mahoniowego), wyroby z palisandru (np. gitary) |
Pełna lista gatunków objętych przepisami znajduje się w rozporządzeniu Unii Europejskiej w zakresie CITES. Kliknij tutaj, aby przejść do wygodnej wyszukiwarki gatunków (język angielski).
Są również gatunki, których w ogóle nie można przywozić do Unii Europejskiej, m.in.:
- trofea wilka z Białorusi, Kirgistanu, Turcji;
- nierozłączka rudogłowa z Tanzanii;
- ara zielonoskrzydła z Argentyny i Panamy;
- liczne gatunki koników morskich z Indonezji;
- niektóre motyle z Wysp Salomona;
- skrzydelnik olbrzymi (jego muszle są popularną pamiątką) z Haiti, niektóre muszle przydaczni z Wietnamu, Mozambiku, wysp Salomona;
- niektóre storczyki ze Szwajcarii, Turcji, Norwegii, Korei Południowej, Rosji, Chin, Wietnamu.
Jak dopełnić formalności związanych z przywozem egzotycznej pamiątki?
- Bądź wyczulony na wszelkie okazy zwierząt i roślin kupowane za granicą.
- Dowiedz się, czy gatunek zwierzęcia/rośliny, z którego wytworzono przedmiot, jest objęty przepisami CITES. Szczególnie czujny bądź przy przedmiotach wytworzonych z: kości słoniowej, rogów nosorożca, koralowców, muszli, skór gadów i ssaków (głównie: krokodyli, węży, dzikich kotów, wilków, niedźwiedzi), innych kości zwierząt.
- Poinformuj sprzedawcę, że chciałbyś wywieźć dany przedmiot za granicę. Być może sprzedawca ma odpowiednie dokumenty wywozowe lub może się o nie wystarać. To może ułatwić procedury, ale jedynie w przypadku, gdy otrzymasz szczegółowe informacje. Prostego zaprzeczenia, typu „Nie, nic Pan/i nie potrzebuje, nie będzie problemów”, nie traktuj jako ostatecznej wykładni. Pamiętaj, że poza zezwoleniem na wywóz potrzebujesz jeszcze, w większości przypadków, zezwolenia na przywóz.
- Skontaktuj się z Ministerstwem Środowiska (mail: cites-ma@mos.gov.pl) opisując możliwie dokładnie sytuację (kraj, okaz, gatunek). W razie potrzeby poradzimy, jak możliwie sprawnie przeprowadzić procedurę importową, poinformujemy, czy w przypadku danego okazu przywóz będzie możliwy.
- Jeśli już przed wyjazdem planujesz zakup jakiejś egzotycznej pamiątki, upewnij się, jakie masz możliwości w tym zakresie wynikające z przepisów i w razie potrzeby przygotuj się zawczasu do dopełnienia wszelkich formalności.
- Na stronie Sekretariatu CITES znajdują się m.in. dane dotyczące organów wdrażających przepisy w krajach całego świata, a w Głównym Inspektoracie Weterynarii – Biurze do spraw Granic, uzyskasz informacje o ewentualnych przepisach mogących mieć zastosowanie wobec niektórych okazów zwierząt.
Co grozi za niedopełnienie wymogów?
Przewóz i działalność komercyjna prowadzona z naruszeniem przepisów UE w zakresie ochrony gatunków fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi jest przestępstwem i podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
Info i fot MOS
