W trakcie ciąży wszystko zmienia się w organizmie kobiety, nie tylko w otoczeniu przyszłej mamy ale też w przygotowaniu się do odbycia najważniejszego zadania dla którego została stworzona. Wszystkie układy wchodzą na swój najwyższy poziom. W układzie oddechowym wzrastają wymiary poprzeczne klatki piersiowej oraz parametry oddechowe. W momencie wzrostu siły mięśni wydechowych, kobieta oddychając torem brzusznym ułatwia dowóz tlenu do płodu oraz prowadzi do lepszej adaptacji dziecka. Układ naczyniowo sercowy – podobnie. Obniża się zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej i obniża się stężenie kwasu mlekowego we krwi. Świadczyć to będzie o lepszym zaopatrzeniu organizmu kobiety w tlen, a tym samym i dziecka, dochodzi do bardziej ekonomicznego wydatkowania energii.
Ze strony układu kostno-mięśniowego dochodzi do rozluźnienia połączeń stawowych w obrębie stawów miednicy. Mięśnie brzucha, krocza oraz dna miednicy są rozciągnięte. Co najistotniejsze zmienia się również środek ciężkości, zostaje on przesunięty o 2 cm do przodu. W drugim trymestrze kobieta zaczyna przybierać na wadze co powoduje przesunięcie się wspomnianego wyżej środka ciężkości poniżej pierwszego kręgu kości krzyżowej co wywoła zjawisko szeregu zmian w biomechanice kobiety. Przede wszystkim pogłębi się lordoza lędźwiowa co sprawi, że u tych kobiet które mają postawę lordotyczną nastąpi jej znaczne zwiększenie. Pociągnie to za sobą kolejną wadę postawy a mianowicie koślawość kolan oraz obniżenie się sklepienia podłużnego stóp. Kobieta będzie cierpiała na bóle krzyża oraz będzie się szybko męczyć. Jako fizjoterapeutka, gorąco namawiam przyszłe mamy do korzystania z tzw zasad psychoprofilaktyki przygotowującej do porodu. Wiele korzyści płynie z takich przygotowań odbywających się w szkołach rodzenia. Poprawia się ogólna kondycja ciężarnej. Dobry przebieg ciąży to rzadsze występowanie powikłań szczególnie takich jak nadciśnienie indukowane ciążą, porody przedwczesne czy ciąża powikłana. Wiele możemy zdziałać odpowiednio stymulując mięśnie poprzez kinezystymulację. Da nam ona prawidłowy przyrost masy ciała, mniejsze zmiany w statyce ciała oraz lepsze napięcie mięśni brzucha. Wg zasad psychoprofilaktyki nie zauważa się dolegliwości bólowych okolicy krzyżowo lędźwiowej, kurczów łydek, obrzęku czy bólów głowy. Dzięki wszystkim wyżej wymienionym, stabilność emocjonalna kobiety jest na wysokim poziomie. Zmniejsza się obawa o dziecko i siebie w czasie ciąży i porodu. Będzie to wynikiem przygotowania do aktywnego i świadomego aktu urodzenia dziecka. Korzyści o których mowa również będą miały wpływa na przebieg porodu. Odnotowany został większy odsetek porodów fizjologicznych, większa dynamika rozwierania się szyjki macicy oraz prawidłowych czynności jej skurczów. Zdecydowanie mniejsze jest występowanie urazów i powikłań okołoporodowych.
Dolegliwości bólowe w dolnym odcinku kręgosłupa – Jak sobie z tym poradzić?
Dla kobiet w ciąży najlepszą pozycją relaksacyjną będzie leżenie na boku. Jeżeli będą występować bóle krzyża możemy zastosować siad klęczny a w nim: ruchy miednicy do przodu i do tyłu, krążenia bioder, zaokrąglenie grzbietu i powrót. W pozycji klęku podpartego: koci grzbiet, ruchy miednicy do boku (ruchy boczno-skrętne). W leżeniu tyłem o nogach ugiętych: unoszenie głowy, podciąganie nogi do barku oraz unoszenie prostej nogi w górę-bok-skos.
Bardzo ważne jest prowadzenie ćwiczeń w czasie ciąży wg określonych zasad. Celem tych ćwiczeń będzie przede wszystkim korygowanie postawy oraz zachowanie pełnego zakresu ruchó w stawach. Wysiłek będziemy stopniować w zależności od okresu ciąży. Wszystkie ćwiczenia wykonujemy w pełnym zakresie ruchów w stawach. Stosowane ćwiczenia będziemy wykonywać we wszystkich pozycjach z wyjątkiem pozycji leżenia przodem, ograniczymy pozycję w postawie stojącej i w leżeniu tyłem. Należy szczególnie zwrócić uwagę na przechodzenie podczas ćwiczeń od pozycji wysokich do pozycji niskich i z powrotem. Prowadzenie wszystkich ćwiczeń połączone z pogłębionym oddychaniem torem brzusznym – w zależności od charakteru ćwiczenia. Ćwiczenia będziemy prowadzić w tempie umiarkowanym, w okresie wczesnym do 20 lub 30 minut, w okresie późnym do 30 lub 40 minut. Po intensywnym wysiłku psychofizycznym należy zastosować relaks.
Opracowała mgr fizjoterapii Izabella Cymbranowicz
